بیماری های روانپزشکی در حیوانات خانگی و نقش صاحبان آنها

حیوانات نیز همچون انسان ها می توانند به انواعی از بیماری های روانی مبتلا شوند. از جمله این بیماری ها می توان به اختلالات اضطرابی، وسواس، شیزوفرنیا، افسردگی، اختلال شخصیت دو قطبی، پارانویا، دیولژن و هالوسینیشن اشاره کرد. بخشی از این بیماری ها ریشه ژنتیک دارند ولی بخش عمده ای از این بیماری ها ریشه در زندگی حیوان دارد. دکتر مشیری همیشه معتقد است که حیوانات آئینه ی تمام نمایی از صاحبان خویش می باشند. این واقعیت دارد. ما همواره در کلینیک خود با مراجعه کنندگان زیادی بر می خوریم که متاسفانه دچار اختلالات روانی شده اند و حیوانی که آنها نیز از آن نگهداری می کنند به نوعی دچار اختلالات روانی شده است. بگذارید مثالی دیگر بزنم. صاحبانی حساس دارای حیواناتی حساس هستند، صاحبانی پرخاشگر دارای حیواناتی پرخاشگر هستند و صاحبانی آرام دارای حیواناتی آرام هستند. این نشان می دهد که سبک زندگی نسبت به ژنتیک از اهمیت بیشتری در ظهور و بروز بیماری های روانی در حیوانات خانگی برخوردار می باشد. بنابراین، لازم است تا صاحبان حیوانات خانگی اول از مشکلات روحی و روانی احتمالی خود آگاه شده، نسبت به درمان آن ها اقدام نمایند و سپس به انتخاب و نگهداری از حیوان خانگی روی بیاورند.  من افراد بسیار زیادی را دیده ام که به دلیل مشکلات شهرنشینی و مدرن امروز، دچار بیماری ها و اختلالات اضطرابی هستند و به هر دلیلی به حیوانات خانگی پناه آورده اند تا با نگهداری از این حیوانات روح و روان خود را آرام نمایند. ما پیشنهادمون به این دسته از عزیزان این است، که اگرچه اثر پت درمانی امروزه به خوبی اثبات شده است، اما همانطور که شما به حیوان خانگی برای آرامش روحی و روانی خود پناه می برید، بدانید که او نیز وابسته شما می شود و می تواند خصوصیات بد رفتاری و روانی شما را یادگرفته و به صورت بیماری بروز دهد. بنابراین بسیار مهم است که با یک مشاور روانشناس یا روانپزشک نیز در ارتباط باشید تا رفتار ها و خلقیات بد شما تحت درمان قرار گیرد تا حیوان خانگی دلبند شما آن ها را یاد نگیرد. در واقع در این میان این همکاری بین دامپزشکان و پزشکان مرتبط با حوزه های روانپزشکی را می طلبد که متاسفانه تاکنون همچنین همکاری ای صورت نگرفته است. کادر درمانگاه دامپزشکی دکتر مشیری، این اعلام آمادگی را می نماید و دستان پر مهر خود را به سمت همکاران روانشناس و روانپزشک جهت حل معضلات رفتاری و روانپزشکی مرتبط با حیوانات خانگی و صاحبان آن ها دراز می نماید با این امید که در آن طرف نیز علاقه مندی و درک متقابلی وجود داشته باشد.

Related image

چه بپذیریم و چه نپذیریم، حیوانات خانگی جای خود را در دل مردم باز کرده اند و ما به عنوان دامپزشکان این کشور وظیفه پیشگیری، کنترل، درمان و ریشه کنی بیماری ها و به قولی حفظ سلامت ملی را برعهده داریم. سلامت روان نیز بخشی از وظایف ماست که ما برای کنترل و درمان بیماری های روانی در حیوانات خانگی، باید نیم نگاهی به وضعیت روانی و اخلاقی صاحبان آن ها نماییم و با آنها مشاوره کرده و اطلاعات لازم را به آن ها بدهیم. توجه داشته باشید وقتی یک حیوان خانگی را به منزل خود می آورید، شما یک اسباب بازی یا یک عروسک نیاورده اید، بلکه یک موجود زنده، بی گناه و بی آزار را به جمع خانوادگی خود راه داده اید که همچون عضوی از خانواده شماست و شما که صاحب این حیوان نام می گیرید، در قبال بهداشت و سلامت حیوان خود مسئول می باشید. یکی از این مسئولیت ها حفاظت از نحوه رفتار و اخلاق در زمانی است که حیوان خانگی شما در حال توجه به شماست. این یعنی اینکه قبل از انجام هر گونه رفتاری بدانید، حیوان خانگی شما مانند یک دوربین فیلم برداری تمامی حرکات و رفتار شما را ثبت و ضبط نموده و در زمانی شروع به تقلید و تکرار آن ها خواهد نمود.

یک صاحب دام مضطرب با نگاه خود، حرکت دستان خود، بوی بدن خود، لرزش سر خود، حرکات سریع و نامنظم چشم های خود، و حتی از طریق مردمک خود علایم اضطراب وجود خود را به حیوان خود اعلام می کند و این حیوان بی آزار و مهربون هم تلاش می کنه تا صاحب خودش رو آروم کنه. وقتی این حرکات تکرار میشه، حیوان نیز که شرایط اضطرابی رو به خوبی درک کرده است، به تدریج نگران میشه و در یک حالت آماده باش قرار می گیره که گویی قراره چه اتفاقی بیافته. تکرار این علامات و حالات به تدریج ملکه ذهن حیوان شده و این درست زمانی است که شما به ما مراجعه می کنید بدون اینکه بدونید خودتون و سگتون دچار بیماری های روحی و روانی شده اید.

یکی از مشکلاتی که ما هنگام مواجهه با حیوان خانگی شما متوجه می شویم، اضطراب بسیار بالای حیوان خانگی شماست که نشان می دهد به قدری حیوان را به خود وابسته کرده اید که به قول دکتر مشیری گویی حس اعتماد به نفس را در او کشته اید. حیوانی که باید یاد بگیرد خودش از پس مشکلات روزمره خود بر بیاید برای یک دستشویی کردن ساده آنچنان به صاحب خود وابسته شده است که اگر او نباشد نمی تواند از پس انجام آن بر بیاید. کشتن حس اعتماد به نفس زمانی رخ می دهد که حیوان شما هر آنچه می خواهد برایش فراهم می آورد. اصلا چه دلیلی دارد که این همه تشویقی و غذاهای مختلف برای حیوان خود بخرید. چه دلیلی دارد از ۲۴ ساعت روز حتی یک دقیقه هم حیوان را تنها نگذارید؟ چه دلیلی دارد که حیوان شما با دیگران احساس غریبی کند چون به دلیل وسواس فکری ای که دارید به دیگران اجازه دست زدن به حیوان خود هم نمی دهید؟ چه دلیلی دارد که در حین معاینه به دامپزشک می گویید اینطوری بگیر حیوانم را یا آنطوری بگیر؟ چه دلیلی دارد که حتی برای یک بار تزریق می ترسید به دامپزشک مراجعه کنید چون ممکن است حیوانتان ناراحت شود و جیغ بکشد؟ اینها مشکلات روانی است که صاحب دام دارد و دارد به دیگران و به خصوص حیوان خانگی خود القا می کند. فردی که از یک آمپول زدن حیوان خود می ترسد، این ترس ریشه در روح و افکار مریضی دارد که باید توسط روانپزشک هر چه زودتر بررسی شود و در صورت لزوم حتی درمان دارویی دریافت نماید. این آن دسته از مشکلاتی است که اشاره می کنیم صاحبان دام مانند واکسن به روح و روان حیوان خود تزریق می کند. اضطراب حیوان عزیز و دلبند شما ممکن است به دلیل دعواهای زناشویی و خانوادگی شما با همسرتان باشد که او مانند یک بچه می بیند و به دیگران به صورت پرخاشگری نشان می دهد. اگر بخواهم برای شما این داستان را فرموله کنم و خیلی شسته رفته صحبت نمایم: حیوانی که به او محبت زیادی می شود و بیش از پیش به خودتان وابسته اش می کنید، روحیه اعتماد به نفس را به تدریج در او می کشید و به تدریج حیوان را مضطرب می کنید. این اضطراب به مرور زمان منجر به افسردگی حیوان می شود که می تواند به صورت رفتار های پرخطر مانند واق واق کردن، گاز گرفتن، و پرخاشگری خود را بروز دهد که در این شرایط باید حتما حیوان شما تحت درمان روانپزشکی قرار گیرد.

اولین گام در درمان حیواناتی که به ناهنجاری ها و اختلالات رفتاری مبتلا شده اند، تشخیص بیماری روانی در صاحب آنهاست. به عنوان گام بعدی صاحب حیوان باید بپذیرد که در تربیت حیوان قصور کرده و باید رفتار و منش خود را در برخورد با حیوان اصلاح نماید. گام سوم اعتماد مطلق صاحب دام به کادر درمانی ماست. وقتی ایمان به کیفیت و نوع درمان انجام شده وجود نداشته باشد چطور می توان بر استمرار درمان و درمانپذیر بودن بیماری امیدوار بود به خصوص در این شرایط که صاحب دام با شک و شبهه دارو به حیوان خود می دهد، در صورتی که کار پزشک را قبول نداشته باشد، در امر درمان دخالت کرده و به صلاحدید خود ممکن است دارو را قطع کند و یا با دوز دارو بازی کند و یا کار هایی را که گفته ایم انجام ندهد. همه اینها باعث شکست در درمان می شود و نمی توان به بهبودی بیماری که وضعیت روانی و روحی او روز به روز بدتر می شود، امیدی داشت.

Image result for angry cats

متاسفانه عمده بیماری های روانی در حیوانات خانگی به صورت پرخاشگری و اضطراب بروز می یابد و بدبختانه تر اینکه بسیاری از تشخیص ها در این زمینه به اختلالات رفتاری تعبیر می شود که این بسیار با لفظ بیماری روانی متفاوت است. افسردگی می تواند خود یک بیماری رفتاری باشد و یا در نتیجه یک بیماری روانی مانند وسواس و شیزوفرنی. تشخیص اینکه مشکل حیوان شما دقیقا چیست را به ما بسپارید و با ما همراه شوید تا بتوانیم شما را کمک نماییم. یادتان باشد درمان بیماری های روانپزشکی وابسته به تشخیص درست می باشد و به عبارت دیگر بدون تشخیص صحیح علت بیماری نمی توان درمان مناسبی ارائه داد. بنابراین این همکاری شما را در زمان گرفتن تاریخچه، انجام معاینات بالینی و مشاوره های روانپزشکی می طلبد تا بتواند ما را به تشخیص صحیح علت ناهنجاری رفتاری حیوان شما رهنمون سازد. لازم به ذکر است درمان بیماری های روانی چه در انسان و چه در حیوان امری زمانبر بوده، مستلزم صرف وقت و داشتن امید بالایی می باشد. متاسفانه حیوان خانگی عروسک کوکی نیست که او را کوک کرده تا مشکلاتش حل شود. او نیز مشابه با ما یک موجود زنده است که باید مشکلاتش بررسی شده و در صورت لزوم درمان شوند. این باور که من یک عروسک به خانه آورده ام را از ذهنتان بیرون کنید و برای حیوان خانگی خود ارزش و شخصیت قایل باشید تا به دلیل مشکلاتی که شما ممکن است عاملش باشید، همسایه ها و دوستان و اطرافیان خود را به دلیل واق واق های بی مورد و ناهنجاری های رفتاری سگ خویش آزار ندهید. ما در این مقاله سعی کردیم مقداری ذهن شما را در ارتباط با بیماری های رفتاری و روانی حیوانات خانگی باز کنیم و در آینده تلاش خواهیم کرد به بهترین وجه ممکن انواعی از بیماری های روانی را برای شما توضیح دهیم تا سطح آگاهی های شما را در این موضوع و مقوله مهم افزایش دهیم چون اعتقاد داریم درمان زمانی نتیجه می دهد که صاحب دام با دامپزشک همدل و هم نظر باشند، و این امر نیازمند فرهنگ سازی و افزایش دانشی است که ما آن را برای شما انجام می دهیم. به امید روزی که فرهنگ نگهداری و تربیت حیوانات خانگی در کشور ما افزایش یابد تا بتوانیم همه از مواهب وجود حیوانات خانگی که آنها نیز آفریده های زیبای خداوند هستند بهره لازم را ببریم و بتوانیم وظایف و مسئولیت های خود را در ارتباط با حیوانات خانگی عزیزمان به خوبی انجام دهیم.

موفق و پیروز باشید

نویسنده: دکتر علی مشیری دامپزشک و متخصص جراحی (فلوشیپ ترمیمی)