هپاتیت عفونی سگ

 هپاتیت عفونی سگ (یا Infectious Canine Hepatitis) یک بیماری با گسترش جهانی و واگیردار  در سگ سانان می باشد. علائم آن از یک تب خفیف و احتقان غشای موکوسی تا دپرسیون شدید، لوکوپنی واضح و افزایش زمان لخته شدن خون متفاوت می باشد. علاوه بر سگ، این بیماری در روباه ، گرگ ، کایوت و خرس نیز مشاهده میشود و سایر گوشتخواران نیز ممکن است بدون بروز علائم بالینی به این بیماری مبتلا شوند.

در سالهای اخیر ، بیماری در نواحی که ایمن سازی صورت گرفته است به صورت چشمگیری کاهش یافته است و شیوع ندارد.

اتیولوژی و پاتوژنز هپاتیت عفونی سگ

هپاتیت عفونی سگ توسط یک DNA ویروس بدون غشا با نام آدنوویروس تیپ ۱ سگ سانان (CAV-1) ایجاد میشود و از نظر آنتی ژنی با CAV-2 که مهمترین عامل ایجاد کننده تراکئوبرونشیت عفونی در سگها است قرابت ندارد.
CAV-1 نسبت به حلالهای لیپیدی مقاوم است و خارج از بدن میزبان برای هفته ها و حتی ماه ها زنده خواهد ماند ولی نسبت به محلول ۳-۱% کلریدسدیم ( سفیدکننده) که یک ضدعفونی کننده مؤثر است حساس میباشد.

عمده راه های انتقال این بیماری ورود ویروس از طریق ادرار ، مدفوع و یا بزاق حیوان آلوده به داخل دستگاه گوارش میزبان میباشد.
سگ های بهبود یافته تا بیش از ۶ ماه میتوانند ویروس را از طریق ادرار دفع کنند. عفونت اولیه در کریپت های لوزه و پلاک پایر و طی ویرمی و عفونت سلولهای اندوتلیال در بیشتر بافتها رخ میدهد.
کبد ، طحال ، کلیه و ریه ها اعضای هدف اصلی میباشند. ضایعات مزمن کلیوی و کدورت قرنیه به صورت ابری به رنگ آبی ( چشم آبی ) از نتایج واکنشهای کمپلکس ایمنی پس از بهبودی از فرم حاد و یا تحت بالینی بیماری میباشند.

 

هپاتیت عفونی سگ سانان (ICH)

 

یافته های بالینی در هپاتیت عفونی سگ

همانطور که ذکر شد علائم از تب خفیف تا مرگ متغیر است. میزان مرگ و میر در سگهای جوان بیشتر میباشد و بیماری دوره کمون ۴ تا ۹ روزه خواهد داشت. اولین علامت تب بالای ۱.۵ درجه است ( دمای بدن بیشتر از ۴۰ درجه) که به مدت ۱ تا ۶ روز طول میکشد و معمولا یک مرحله ای است. اگر مدت زمان تب کوتاه باشد ، لوکوپنی میتواند تنها علامت باقیمانده باشد ولی اگر تب بیش از یکروز ادامه داشته باشد ، بیماری حاد توسعه میابد.

تاکیکاردی بدون ارتباط با تب ممکن است مشاهده شود. در روز بعد از اولین روز افزایش حرارت بدن (اولین روز بعد از شروع تب) ، لکوپنی آغاز میشود و در طی دوران تب باقی میماند. درجه لکوپنی متغیر است و به نظر میرسد با شدت بیماری ارتباط مستقیمی داشته باشد.
علائم شامل بی حسی ، بی اشتهایی ، تشنگی ، کانژانکتویت ، ترشحات سروزی از چشم و بینی و گاها درد در ناحیه شکمی و استفراغ است. پرخونی شدید یا پتشی در نواحی موکوس دهان و بزرگ شدن لوزه ها نیز مشاهده میشود. ادم زیر جلدی در سر و گردن از سایر علائم ابتلا به این بیماری است.

زمان لخته شدن خون در ارتباط مستقیم با شدت بیماری است . ممکن است کنترل خونریزی سخت باشد که این خونریزی در اطراف دندانهای شیری بیشتر جلب توجه میکند.

علائم تنفسی معمولا در سگهای مبتلا به ICH دیده نمیشود ، گرچه CAV-1 از سگهایی با علائم تراکئوبرونشیت عفونی و از سگهایی با علائم تنفسی که با این ویروس در تماس بوده اند جدا شده است. درگیری CNS نیز شایع میباشد و در سگهایی که به شدت تحت تاثیر عفونت قرار گرفته اند علائمی مانند لرزش سر و تخریب بافت پیش مغز (forebrain) ، خونریزی در ساقه مغز و در نتیجه فلجی انتظار میرود.

روباه ها علائم مغزی و CNS را بیشتر نشان میدهند و در دوران بیماری به صورت متناوب دچار تشنج و لرزش شده و اندامهای قدامی دچار فلجی میشوند. پس از بهبود ، سگ بخوبی غذا میخورد ولی به آرامی وزن میگیرد . کدورت قرنیه حدود ۷ تا ۱۰ روز بعد از ناپدید شدن علائم فرم حاد در ۲۵% موارد و به صورت خودبخود اصلاح میشود . در موارد خفیف بیماری ، کدورت قرنیه میتواند تنها علامت بالینی باشد.
هپاتیت مزمن میتواند در سگهایی با مقدار کم آنتی بادی فعال بیشتر دیده شود . عفونت خودبخودی با CAV-1 و ویروس دیستمپر در برخی موارد دیده میشود.

ضایعات

تخریب سلولهای اندوتلیال در نتیجه خونریزیهای paint brush در سروز معده ، گره های لنفاوی ، تیموس ، پانکراس و بافت زیرجلدی است دیده میشود. نکروز سلولهای کبدی طیف متنوعی از رنگ را در کبد ایجاد میکند که میتواند از نظر اندازه طبیعی باشد و یا متورم شده باشد.

دیوار مثانه ممکن است ادماتوز و ضخیم شده باشد ، ادم در تیموس و کانونهای سفید مایل به خاکستری در کورتکس کلیه نیز از دیگر ضایعات قابل توجه هستند.

تشخیص

معمولا بروز ناگهانی بیماری و خونریزی از علائم اولیه هپاتیت عفونی سگ است . شواهد بالینی در تمام موارد برای تفریق ICH از دیستمپر کافی نمیباشند گرچه تغییرات عمده در کبد و مثانه بیشتر مشهود است. تشخیص توسط جداسازی ویروس ، ایمونوفلورسنس و انکلوژن بادیهای درون هسته ای در سلولهای کبدی تایید میگردد.

 

گنجیدگیهای درون هسته ای در سلولهای کبدی

درمان

انتقال خون در سگهایی که به شدت بیمارند لازم است. به علاوه ۵% دکستروز در سالین ایزوتونیک باید تجویز شود و ترجیحا به صورت IV به حیوان داده شود. در سگهایی که زمان لخته شدن افزایش یافته است تزریق سرم به صورت SC خطرناک میباشد.
آنتی بیوتیک طیف گسترده باید مورد توجه باشد چراکه تتراسایکلین میتواند باعث تغییر رنگ دندان در زمان رشد دندانی شود و از اینرو نباید در توله سگهایی که دندانهای دائمی آنها تکمیل نشده است تجویز شود.
با وجود اینکه کدورت قرنیه (که ممکن است در ICH و یا با تزریق واکسن CAV-1 همراه باشد) نیاز به درمان ندارد ولی پماد چشمی آتروپین برای کاهش درد اسپاسم اجسام مژگانی که در برخی موارد رخ میدهد ، مفید است.
سگهایی که چشم آنها درگیر شده است باید از نور شدید دور بمانند . کورتیکواستروئیدهای سیستمیک نیز برای درمان کدورت قرنیه مورد استفاده قرار میگیرد.

پیشگیری

واکسن ویروس تخفیف حدت یافته در دسترس میباشد و معمولا با سایر واکسنها به صورت ترکیبی مورد استفاده قرار میگیرد. واکسیناسیون علیه ICH معمولا همزمان با واکسیناسیون علیه دیستمپر توصیه میشود و باید سالانه تکرار شود. آنتی بادیهای مادری نیز میتوانند تا سن ۹ تا ۱۲ هفتگی علیه این بیماری در توله سگ ها ایمنی ایجاد کنند. پس از واکسیناسیون ویروس تا مدتها از طریق ادرار دفع میشود .

منبع: عصر علم